آیا عارف به حق پیوسته حضرت جمال السالکین ملکی تبریزی مناجاتی بود یا خراباتی؟
اهل معرفت، اولیای حق را از نظر شکل و شیوة سلوک الی الله به دو دسته تقسیم کرده‌اند: خراباتیان (جمالی)، مناجاتیان (جلالی). خراباتیان، عارفانی هستند که محو جَذَبات جمال الهی بوده، سیر و سلوک را با شوق و جذبة حضرت حق آغاز کرده، طیّ مقامات می‌نمایند. اینان را «عشق» و «جمال الهی» به پیش می‌برد.
امّا مناجاتیان بیشتر تحت تأثیر مهابت، خوف و جلال حضرت حق قرار گرفته، بر اثر توجّه به عظمت ذات حق تعالی از بارقه‌های خوف و خشیّت اثر پذیرفته، راه حق را با سوز و گداز می‌گذرانند. مطالعه و دقت در آیین سلوک و همچنین حالات و آثار حضرت آیتالله العظمی ملکی تبریزی(ره) خصوصاً دو اثر سترگ او المراقبات و اسرار الصلوة بیانگر و نشان‌دهندة مناجاتی بودن این «ولیّ خدا» است.
آیتالله حق شناس(ره)
- علم حقیقی علمی است که انسان را به هدایت خاصه راهنمایی کند. علمی است که او را به احوال دلش آگاه بکند.
قلب خانه ملائکه است، صفات رذیله مثل سگ های پارس کننده ای هستند و ملائکه در خانه ای که سگ باشد وارد نمی شود
